Ekolojik (Organik) Pazarlar

Yediğim gıdaların nereden geldiğini, üretiminde hangi işlemlere maruz kaldığını, ne gibi denetlemelerden geçtiğini bilmeyi seviyorum ve buna hakkım olduğunu düşünüyorum. Gıdaları herhangi bir yerden alınmak yerine, her hafta bildiğim kişilerden/üreticilerden almayı tercih ediyorum. Bu nedenle ekolojik pazarları seviyorum. Her hafta evimin tüm gıda ve temizlik maddesi ihtiyaçlarını ekolojik pazardan karşılıyorum. Pazar günleri benim için ayrı bir keyfe dönüşüyor. Satıcılarla ürünler hakkında sohbet etmek, marketlerdeki tek tip ve parlatılmış ürünler yerine her biri birbirinden farklı olan meyveleri seçerek almak, iyi işler yapan iyi insanların yüzlerindeki gülümsemeyi, yaydıkları pozitif enerjiyi görmek, diğer bilinçli tüketicilerle ayaküstü sohbetler etmek ve harika gözlemeler, bazlamalar, yayık ayranı yapan güler yüzlü gözlemeci hanımın organik otlu peynirli gözlemelerinden yemek Pazar günleri en büyük keyfim :)

Organik gıdayı tercih etmemin birçok sebebi var. Öncelikle, konvansiyonel tarımda kullanılan tarım ilaçlarının, GDO'ların, parlatıcı maddelerin, antibiyotiklerin, pestisitlerin kullanılmıyor olması. Organik gıdalar, tohumdan satışa kadar her adımı denetlenen ürünlerdir. Hayvansal ürünlerde ise, hayvanın yediği yeme kadar katkısız olması gerekmektedir. Bu denetlemeler, sertifika veren birçok global denetleme kuruluşu ve Tarım Bakanlığı tarafından denetlenmektedir. Bir diğer sebepse, organik tarımı ve organik gıda üreticisini, yerel çiftçileri desteklemek. Ekolojik tarım ayrıca, sera gazlarının azalmasına neden olduğundan çevreci bir faaliyettir. Biyoçeşitliliğin korunmasını destekler. Organik pazarlara gelen gıdaların hepsi mevsim meyve ve sebzeleridir. Dolayısıyla her şeyi mevsiminde yersiniz. Ekolojik pazardaki pazarcılara bir ürün sorduğumda en çok aldığım cevap, “onun daha mevsimi gelmedi, şu ayla bu ay arasında gelir” oluyor. Organik ürünlerin fiyatları organik olmayanlara oranla biraz daha pahalı olduğu için, bu bir bakıma insanları tüketecekleri kadar gıda almaya teşvik ediyor. Ekolojik pazardan 2 tane patates veya 1 greyfurt aldığınızda satıcı bunu hiç yadırgamıyor; çünkü çoğu insan bu pazarlardan ihtiyacı kadarını alıyor. İsrafı hiç sevmediğim için, ekolojik pazarların bu yönü de bana çok uyuyor. Hem de daha az ödemiş oluyorum. 

Birçok tüketici, organik gıdaları, fiyatlarının organik olmayan gıdalardan biraz daha yüksek olduğunu düşünmelerinden ötürü tercih etmediğini söylüyor. Organik gıdada %30 kadar bir fiyat farkı olduğu doğrudur. Bunun sebebi ise, en basitinden, tarım ilacı kullanmadığı için çiftçinin hasadının bir kısmını kaybediyor oluşudur. Dolayısıyla, kaybettiği ürünleri sattığı ürünlerin fiyatını biraz daha yükselterek telafi edebilmektedir. Her şeyin bir bedeli vardır yani :) Açıkçası orta gelirli bir vatandaşsanız ve çok büyük bir aileniz yoksa, organik gıda tüketiminin bütçede çok büyük bir maliyet farkına sebep olacağını sanmıyorum. Bu, biraz da önceliklerimizle alakalı bence. Sonuç olarak, bozulan sağlığın tedavisinin, organik gıda almaktan doğan fiyat farkından çok daha fazla olacağını düşünüyorum.

Konu fiyattan açılmışken, örnek olması adına, Pazar günleri gittiğim Ekolojik Üreticiler Derneği ve Maltepe Belediyesi'nin işbirliği ile kurulan Maltepe Ekolojik Pazar’dan bazı ürünlerin fiyatlarını not ettim:

Armut: 6-7 TL, limon: 5 TL, portakal, 3,5-4 TL, soğan: 3 TL, patates: 5 TL, enginar: 5 TL, havuç: 5 TL, ıspanak: 4 TL, karalahana: 3,5 TL, beyaz lahana: 3 TL, turp: 3 TL, muz: 6-7 TL, elma: 4-5 TL, maydanoz ve roka: 1,5-2 TL, pırasa: 4 TL, 10’lu yumurta: 7,5 – 8,5 TL, 750 gr yoğurt 6-8 TL, 450 gr bal 30-85 TL (bal çeşitliliği inanılmaz).

Şayet her gıdayı organik alacak gücüm yok diyorsanız, o zaman yapıları bakımından ilaç geçirgenliği çok az olan ya da fazla tarım ilacı kullanmaya gerek olmayan meyve ve sebzeleri organik almanıza gerek yoktur. Bazı sebze ve meyveler büyümek için az müdahale gerektirirler. Dolayısıyla organik olmayan çeşitleri de zararlı maddelerden az miktarda barındırır. Bu listede şu gıdalar bulunur: kuşkonmaz, avokado, lahana, kavun, kivi, patlıcan, greyfurt, soğan, mango, bezelye, karpuz, tatlı patates, mısır ve ananas.

Ve tam tersine, büyümeleri sırasında bolca böcek öldürücü ve kimyasal kullanılan sebze ve meyveler bulunmaktadır. Bu listede bulunan gıdalar şunlardır: elma, limon, kırmızı biber, yaban mersini (blueberry), kereviz, üzüm, marul, nektarin, şeftali, patates, çilek, ıspanak, kayısı, havuç, kiraz, karalahana, mantar, zeytin, armut, turp, pancar, domates, salatalık, incir, brüksel lahanası, brokoli, muz.

Bazı insanlar bana, bu ürünlerin gerçekten organik olduğunu nereden biliyorsun diye soruyorlar. Birçok çevre derneğinin ve bu pazarların organizatörlerinden biri olan Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği’nin bir gönüllüsü olarak, pazarların sıkı bir şekilde denetlendiğini ve sertifikaların ancak gerekli olan tüm şartlar sağlandıktan sonra verildiklerini biliyorum. Sorularınız varsa, Buğday’ın organize ettiği pazarlarda bulunan Buğday görevlilerine sorabilirsiniz. Ayrıca, ürünleri gözlemleyerek de anlayabiliyorum bunu. Bir kere, otlar ve yeşil yapraklı sebzelerin hepsi baby dediğimiz körpe, narin, minik boylarda oluyorlar. Pırasalar, turplar, kerevizler, maydanozlar, rokalar, elmalar hepsi yeni filizlenmiş gibiler. Meyve ve sebzelerin her birinin boyutları farklı ve büyük marketlerin raflarındaki gibi her biri plastik oyuncaklar gibi kusursuz ve pırıl pırıl bir görünüme sahip değil. Farklı boylarda ve ufak tefek bereleri, çilleri, vs var. Bu ürünler ayrıca uzun süre dayanmıyor ve genelde yeşil yapraklıların içinden solucan, sebze meyve böceği vs çıkıyor. İşte ben onları görünce tarım ilacı kullanılmadığından daha da emin oluyorum. Şayet bu güvenimde yanılıyorsam, yanılmama şansım da %50. Ama organik olmayan ürünlerde o da yok :)

Şu anda organik pazarları düzenleyen iki çevre derneği bulunuyor: Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği ve Ekolojik Üreticiler Derneği. Bulabildiğim kadarıyla düzenlenen pazarlar, illere ve günlere göre şöyle:

• Bakırköy (Buğday): Her Cuma günü Airport Outlet Center Otopark'ında, saat: 10.00 - 20.00

• Şişli (Buğday): Her Cumartesi günü, Şişli %100 Ekolojik Pazar, Feriköy, eski Tekel fabrikası sokağında saat: 08.00 - 17.00

• Beylikdüzü (Buğday): Her Cumartesi günü, saat 08:00 - 17:00

• Kadıköy (Ekolojik Üreticiler Derneği): Her Çarşamba Selamiçeşme Özgürlük Parkı'nda açılıyor. Saat 08:00 - 19:00

•  Maltepe (EÜD): Her Pazar Maltepe Altayçeşme'de kuruluyor. Saat 08:00 - 19:00

• Mecidiyeköy: Çarşamba. Mecidiyeköy-Profilo Alışveriş Merkezi’nde kurulan Profilo Organik Pazarı.

• Levent: Cuma. Kanyon Alışveriş Merkezi’nde kuruluyor, adı: Organikasyon.

• Silivri (Silivri Belediyesi): Cuma. PTT Karşısı – Silivri

• Kasımpaşa: Pazar. Dolapdere – Perpa Kavşağı arkası. İngiliz Konsolosluğu’nun önünden geçen alt geçitten direkt olarak gidilebiliyor.

• Zeytinburnu (Geleneksel Tıp Derneği ve Ekolojik Üreticiler Derneği’nin işbirliği ile): Cumartesi. Merkez Efendi Camii yanı. ‘Organik Halk Pazarı’na ulaşım da belediye otobüsleri ile oldukça kolay.

• Kartal (Buğday): Pazar. Tren istasyonu yanı. Kartalbaba alt geçidinin arkası.

• Fatih: Pazar. Fatih İtfaiye ve Bozdoğan Kemeri Arkası 

• Küçükçekmece (Buğday): Her Pazar. Arenapark 

• Üsküdar (Yeryüzü Derneği): Her Cumartesi. Selami Ali Mah. Gazi Cad. Görümce Sok. No:7 Bağlarbaşı/Üsküdar

• Bornova / İzmir (EÜD): Her Cumartesi kuruluyor. Adres: 153 sok ve 154 sokak kesişimi katlı otopark girişi.

• Karşıyaka / İzmir: Cuma. Bostanlı.

• Ayrancı / Ankara: Pazar. Ayrancı.

• Nilüfer / Bursa (Ekoder, Dogader, ZMO Bursa Sb., Nilüfer YG21 ve ASDF’nin gönüllü katkılarıyla): Pazar. Nilüfer FTM Bulvarı.

• İlkadım / Samsun: Salı ve Cumartesi. İlkadım.

• Antalya (Buğday): Pazar. Cam Piramit Alanı.

• Eskişehir (Odunpazarı Belediyesi): Pazar.  İsmet İnönü Caddesi, Esgaz Karşısı

Organik tarımla ilgili daha detaylı bilgi için:

http://www.bugday.org/portal/haber_detay.php?hid=5986

Ayrıca, Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği işbirliğiyle ve National Geographic Türkiye tarafından Mart 2013’te yayımlanan “101 Organik Ürün Rehberi”ni şu linkten online okuyabilirsiniz:
http://www.bugday.org/portal/haber_detay.php?hid=6261

Keyifli pazarlar, sağlıklı günler ve huzur diliyorum :)